เครื่องปั้นดินเผาเกาะเกร็ดสืบสานศิลปะเฉพาะท้องถิ่น

เครื่องปั้นดินเผาเกาะเกร็ดสืบสานศิลปะเฉพาะท้องถิ่น

     หากกล่าวถึงเครื่องปั้นดินเผาที่มีชื่อเสียงแล้ว เชื่อว่า "เครื่องปั้นดินเผา เกาะเกร็ด จังหวัดนนทบุรี" ต้องเป็นผลิตภัณฑ์ตกแต่งบ้านที่อยู่ในใจของบรรดาผู้รักการตกแต่งอย่างแน่นอน ด้วยผลงานที่มีรูปทรงและลวดลายอันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะของท้องถิ่นปากเกร็ดที่ได้สืบทอดเทคนิคความรู้การขึ้นรูปเครื่องปั้นดินเผาตั้งแต่บรรพบุรุษจนถึงปัจจุบัน กระทั่งเป็นผลิตภัณฑ์ที่แพร่หลายทั้งในประเทศและต่างประเทศ   

     โชค เมฆทอง ผู้ผลิตเครื่องปั้นดินเผา เล่าความเป็นมาให้ฟังว่า เขาได้ดำเนินกิจการผลิตเครื่องปั้นดินเผามานานกว่า 40 ปีแล้ว และยังคงพัฒนาผลิตภัณฑ์ต่อไป เพื่อตอบสนองกับความทันสมัยของผู้ใช้สินค้า ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นของใช้ในครัวเรือน โดยมีรูปแบบและขนาดให้เลือกอย่างหลากหลายตั้งแต่ขนาดใหญ่จนถึงขนาดเล็กที่ตกแต่งแบบเรียบง่าย และสามารถสั่งทำได้เกือบทุกรูปแบบตามความต้องการของลูกค้า      อาทิ กระถางต้นไม้ที่ออกแบบให้เหมาะสมกับการปลูกต้นไม้ประเภทต่างๆ เช่น ไม้ประดับ ไม้น้ำ, ที่แขวนต้นไม้ประดับ โดยมีการออกแบบลอกเลียนทรงกะลามะพร้าว,โอ่งน้ำสลักลาย, แจกัน, กระถางปลูกต้นไม้ เป็นต้น

      ดินเหนียวที่เตรียมไว้สำหรับการปั้นนั้น จะต้องมีความเหนียวดีสีนวลหรือปนเหลืองไม่มีสีดำเกินไป เนื้อดินจับกันเป็นก้อน และไม่ร่วนซุยเป็นดิน ซึ่งพบได้บริเวณเกาะเกร็ด แต่ต่อมาเมื่อมีจำนวนหน้าดินน้อยลง จึงต้องรับซื้อดินเหนียวจากจังหวัดนครสวรรค์  

       อีกหนึ่งอุปกรณ์สำคัญที่ขาดไม่ได้ในการขึ้นรูปเครื่องปั้นดินเผาคือ ตั้งแป้นหมุน ที่ใช้สำหรับปั้นภาชนะขนาดใหญ่ เช่น โอ่ง ,อ่าง  ก่อนจะขึ้นรูปเครื่องปั้นดินเผาต้องนำทรายมาโรยลงบนแป้นให้เป็นวงกลมเพื่อไม่ให้ดินติดกับแป้นไม้  จากนั้นนำดินเหนียวที่แบ่งไว้เป็นก้อนมาวางบนแป้นไม้แล้วยกแป้นไม้นั้นมาวางบนแป้นหมุน  

    

      การขึ้นรูปจะทำโดยการหมุนแป้นไม้ให้เกิดแรงเหวี่ยงแล้วใช้มือรีดดินเพื่อขึ้นรูปเป็นภาชนะตามที่ต้องการ ต่อจากนี้จะตกแต่งลวดลายตามขอบภาชนะตามใจชอบ เมื่อขึ้นรูปเรียบร้อยแล้วจะทิ้งไว้ในร่มประมาณ 3 วัน ให้ดินที่ขึ้นรูปแล้วแห้งพอหมาดๆ เพื่อความสวยงามของสีเครื่องปั้นดินเผา หลังจากนั้นจึงนำภาชนะที่ปั้นได้รูปทรงเผาในเตาเผาในอุณหภูมิที่เหมาะสม

      ส่วนขั้นตอนการเผาถือเป็นอีกขั้นตอนหนึ่งที่สำคัญ ต้องใช้ทักษะและความใส่ใจไม่ต่างจากการเลือกดินเหนียวเพื่อมาขึ้นรูป ถือว่าเป็นเทคนิคเฉพาะตัว  ทั้งในเรื่องส่วนผสมของทรายที่ใช้ต้องผสมด้วยปริมาณที่พอเหมาะ เพราะหากใช้ปริมาณน้อยเกินไป เช่นเดียวกับกระบวนการเผาจะต้องขึ้นไฟให้พอดิบพอดี ห้ามขึ้นไฟเร็วเด็ดขาด มิฉะนั้นจะทำให้เครื่องปั้นที่เผานั้นแตกได้    

      สำหรับจุดเด่นของเครื่องปั้นดินเผา เกาะเกร็ด จังหวัดนนทบุรีก็คือ เนื้อแดงส้ม และเผาโดยไม่มีการเคลือบน้ำยา  ทำให้ได้ผลิตภัณฑ์เครื่องปั้นดินเหนียวที่มีสีสันสวยงามตามธรรมชาติ ผนวกกับลวดลายที่ละเอียดสวยงาม                                        
      จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่เกาะเกร็ด จังหวัดนนทบุรี จะเป็นแหล่งรวมเครื่องปั้นดินเผา ที่มีการออกแบบและสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ได้อย่างไม่เป็นรองใคร ให้คนที่ชื่นชอบของตกแต่งบ้าน ได้สรรหามาครอบครอง